Văn Miếu Quốc Tử Giám, biểu tượng văn hiến ngàn năm của Thủ đô Hà Nội, là điểm đến không thể bỏ qua đối với bất kỳ ai muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và giáo dục Việt Nam. Với kiến trúc cổ kính, những hàng bia đá uy nghiêm và không gian tĩnh lặng, Văn Miếu Quốc Tử Giám mang đến cho du khách một hành trình ngược dòng thời gian, khám phá những giá trị tinh hoa của dân tộc. Nếu đây là lần đầu bạn ghé thăm di tích này, cẩm nang bỏ túi từ New Tour sẽ là người bạn đồng hành tin cậy, giúp bạn có một chuyến tham quan trọn vẹn và ý nghĩa.

Giới thiệu về Văn Miếu Quốc Tử Giám

Văn Miếu Quốc Tử Giám, tọa lạc tại số 58 phố Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội, là quần thể di tích lịch sử - văn hóa đặc biệt quan trọng. Được xây dựng từ năm 1070 dưới thời vua Lý Thánh Tông, ban đầu Văn Miếu là nơi thờ Khổng Tử, các bậc hiền triết Nho giáo. Đến năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho lập Quốc Tử Giám, trường đại học đầu tiên của Việt Nam, ngay bên cạnh Văn Miếu. Sự kết hợp này tạo thành một quần thể kiến trúc hài hòa, thể hiện truyền thống coi trọng giáo dục và văn hóa của dân tộc.

Trải qua nhiều biến cố lịch sử, Văn Miếu Quốc Tử Giám vẫn giữ được những giá trị văn hóa, lịch sử to lớn. Nơi đây không chỉ là nơi thờ tự các bậc thánh hiền mà còn là minh chứng cho sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam qua các thời kỳ. Kiến trúc của Văn Miếu Quốc Tử Giám mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống Việt Nam, với các công trình được bố trí đăng đối, hài hòa trong không gian xanh mát. Các khu vực chính bao gồm Văn Miếu Môn, Hồ Văn, Đại Trung Môn, Khuê Văn Các, Vườn bia Tiến sĩ và Điện Đại Thành. Đặc biệt, Vườn bia Tiến sĩ với 82 bia đá khắc tên các vị Tiến sĩ đỗ đạt qua các kỳ thi dưới thời Lê - Mạc đã được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu Thế giới.

Ý nghĩa của Văn Miếu Quốc Tử Giám

Văn Miếu Quốc Tử Giám không chỉ là công trình kiến trúc cổ kính mà còn là biểu tượng sống động của tinh thần hiếu học và truyền thống tôn sư trọng đạo của Việt Nam. Được thành lập năm 1076, Quốc Tử Giám là trường đại học đầu tiên của nước ta, minh chứng cho sự coi trọng nhân tài của các triều đại. Văn Miếu, nơi thờ Khổng Tử và các bậc hiền triết, thể hiện sự tôn kính đối với đạo học và vai trò của người thầy. Vườn bia Tiến sĩ là biểu tượng của sự tôn vinh hiền tài và khuyến khích học tập. Văn Miếu Quốc Tử Giám còn là bảo tàng sống về lịch sử, kiến trúc và văn hóa Việt Nam, lưu giữ những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể quý báu. Nơi đây khơi dậy lòng tự hào về truyền thống hiếu học và khuyến khích tinh thần học tập cho các thế hệ. 

Ngày nay, Văn Miếu Quốc Tử Giám là điểm đến du lịch văn hóa nổi tiếng, thu hút du khách tìm hiểu về lịch sử và văn hóa Việt Nam. New Tour hân hạnh đồng hành cùng du khách khám phá di sản này. Như vậy, Văn Miếu Quốc Tử Giám mang ý nghĩa lịch sử, văn hóa và giáo dục to lớn, là biểu tượng của tinh thần hiếu học và khát vọng tri thức của dân tộc.

Nên đi Văn Miếu Quốc Tử Giám vào thời gian nào?

Văn Miếu Quốc Tử Giám mở cửa đón khách quanh năm, vì vậy bạn có thể ghé thăm vào bất kỳ thời điểm nào. Tuy nhiên, để có trải nghiệm tốt nhất, bạn nên ưu tiên những khoảng thời gian sau:

Mùa thu Hà Nội (tháng 9 đến tháng 11): Đây là khoảng thời gian đẹp nhất trong năm để ghé thăm Văn Miếu Quốc Tử Giám. Vào mùa thu, thời tiết Hà Nội mát mẻ, dễ chịu, không quá nóng như mùa hè hay lạnh buốt như mùa đông. Bầu trời trong xanh, nắng nhẹ, và những cơn gió mát sẽ mang lại cảm giác thoải mái cho chuyến tham quan. Đặc biệt, khuôn viên Văn Miếu lúc này trở nên thơ mộng với lá cây chuyển màu vàng đỏ, tạo nên khung cảnh cổ kính, lãng mạn, rất phù hợp để chụp ảnh.

Mùa xuân (tháng 2 đến tháng 4): Mùa xuân cũng là một thời điểm tuyệt vời để ghé thăm Văn Miếu. Đây là lúc thời tiết bắt đầu ấm áp, không khí trong lành, tràn ngập sắc xuân với cây cối đâm chồi nảy lộc và hoa nở rộ trong khuôn viên. Vào dịp đầu năm, đặc biệt là tháng Giêng âm lịch, Văn Miếu trở nên nhộn nhịp hơn với các hoạt động văn hóa truyền thống như lễ hội xin chữ. Nhiều người đến đây để cầu may, xin chữ thư pháp với mong muốn một năm học tập và làm việc thuận lợi.

Thời gian đóng, mở cửa ở Văn Miếu Quốc Tử Giám

Văn Miếu Quốc Tử Giám mở cửa tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ và Tết. Tuy nhiên, giờ mở cửa có sự điều chỉnh theo mùa để phù hợp với thời tiết và tối ưu trải nghiệm cho du khách:

Thời gian mở cửa:

• Mùa hè (tháng 4 đến tháng 10): Từ 7:30 sáng đến 5:30 chiều.

• Mùa đông (tháng 11 đến tháng 3): Từ 8:00 sáng đến 5:00 chiều.

Trong các dịp lễ lớn như Tết Nguyên Đán hay ngày 20/11 (Ngày Nhà giáo Việt Nam), Văn Miếu có thể mở cửa muộn hơn hoặc đóng cửa sớm tùy thuộc vào từng năm và các sự kiện đặc biệt. Bạn nên kiểm tra thông tin cập nhật từ trước nếu có kế hoạch tham quan vào các ngày này.

Văn Miếu Quốc Tử Giám có gì?

Văn Miếu Quốc Tử Giám không chỉ là một di tích lịch sử nổi tiếng mà còn là biểu tượng của truyền thống hiếu học và văn hóa Việt Nam. Khu di tích này bao gồm nhiều công trình kiến trúc cổ kính, mang giá trị văn hóa, lịch sử và giáo dục sâu sắc. Dưới đây là các địa điểm nổi bật tại Văn Miếu Quốc Tử Giám:

Văn Miếu Môn trong khuôn viên Văn Miếu Quốc Tử Giám

Văn Miếu Môn là cổng chính, nằm ở phía ngoài cùng của khu di tích, là điểm bắt đầu hành trình tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám. Được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống của người Việt, Văn Miếu Môn có ba lối đi chính tượng trưng cho ba yếu tố Thiên, Nhân, Địa, thể hiện sự kết hợp giữa trời, đất và con người trong một hệ thống vũ trụ. Hai bên cổng là những con nghê đá lớn, được tạc công phu, với mục đích bảo vệ và giữ gìn sự linh thiêng của khu di tích. Văn Miếu Môn không chỉ có giá trị về mặt kiến trúc mà còn là biểu tượng của sự kính cẩn và tôn trọng đối với học thuật. Du khách khi bước qua cổng sẽ cảm nhận được không khí trang nghiêm, tinh thần học vấn cao quý, cũng như sự kính trọng đối với những người có công trong nền giáo dục Việt Nam.

Hồ Văn – Văn Miếu Quốc Tử Giám

Ngay phía trước Văn Miếu Môn là Hồ Văn, một hồ nước hình vuông, tạo không gian thoáng đãng, yên bình cho khu di tích. Hồ Văn có tác dụng điều hòa không khí, tạo cảnh quan thư thái, hài hòa phong thủy cho Văn Miếu. Xung quanh hồ trồng nhiều cây xanh, bóng mát, tạo không gian thư giãn cho du khách. Xưa, theo quan niệm, hồ nước tượng trưng cho sự tĩnh lặng, là nơi để các sĩ tử tĩnh tâm trước khi bước vào khu vực thi cử. Ngày nay, Hồ Văn vẫn giữ vai trò điều hòa không khí và tạo cảnh quan đẹp, đồng thời là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, lễ hội vào những dịp đặc biệt, thu hút du khách và người dân, làm tăng thêm vẻ đẹp và sự sống động cho Văn Miếu.

Đại Trung Môn Văn Miếu Quốc Tử Giám

Sau khi qua Văn Miếu Môn và Hồ Văn, du khách sẽ đến Đại Trung Môn. Đây là cổng thứ hai, cũng được xây dựng theo kiểu tam quan nhưng với kích thước nhỏ hơn Văn Miếu Môn. Đại Trung Môn đóng vai trò là ranh giới phân chia rõ ràng khu vực bên ngoài (hành lễ) và khu vực trung tâm (thờ tự, học tập), thể hiện sự tôn nghiêm và thứ bậc trong không gian xưa. Ngày nay, Đại Trung Môn vẫn là điểm phân cách không gian, nhưng ý nghĩa phân cấp đã mờ nhạt. Đại Trung Môn tạo sự chuyển tiếp về không gian và cảm xúc cho du khách, chuẩn bị tâm thế bước vào khu vực trang nghiêm hơn. Đây cũng là một điểm chụp ảnh đẹp trong khuôn viên Văn Miếu.

Khuê Văn Các Văn Miếu Quốc Tử Giám

Khuê Văn Các là một công trình kiến trúc độc đáo và nổi bật nhất trong Văn Miếu Quốc Tử Giám. Được xây dựng năm 1805 dưới thời vua Gia Long, Khuê Văn Các là một lầu vuông hai tầng, mái ngói chồng diêm với kiến trúc tinh xảo và hài hòa. Tầng trên có cửa tròn và các con tiện gỗ, tạo nên vẻ đẹp thanh thoát. Xưa, Khuê Văn Các là nơi bình văn thơ của các sĩ tử, thể hiện sự coi trọng văn chương. Tên gọi "Khuê Văn" (Sao Khuê) tượng trưng cho văn chương, học vấn. Ngày nay, Khuê Văn Các trở thành biểu tượng kiến trúc của Văn Miếu Quốc Tử Giám, xuất hiện trên tiền giấy, biểu trưng cho văn hiến Hà Nội, thu hút du khách đến chiêm ngưỡng và tìm hiểu về kiến trúc và văn hóa Việt Nam.

Vườn bia tiến sĩ Văn Miếu Quốc Tử Giám

Đây là điểm tham quan thu hút du khách, khơi gợi lòng tự hào về truyền thống hiếu học của dân tộc. Vườn bia Tiến sĩ là một phần quan trọng của Văn Miếu Quốc Tử Giám. Nơi đây lưu giữ 82 bia đá, ghi danh 1306 vị tiến sĩ đã đỗ đạt trong các kỳ thi từ năm 1484 đến năm 1780 dưới thời Lê – Mạc. Mỗi bia đá được đặt trên lưng một con rùa đá, tượng trưng cho sự trường tồn của nền văn hiến. Các bài văn khắc trên bia ca ngợi công đức của nhà vua, triều đình và khuyến khích việc học hành. Xưa, việc khắc tên lên bia đá thể hiện sự tôn vinh nhân tài của triều đình, khuyến khích học tập và khẳng định giá trị của việc đỗ đạt khoa bảng. Ngày nay, Vườn bia Tiến sĩ được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu Thế giới năm 2010, là nguồn sử liệu quý giá, giúp hậu thế hiểu về lịch sử giáo dục Việt Nam. 

Điện Đại Thành và Nhà Thái Học trong Văn Miếu Quốc Tử Giám

Điện Đại Thành là công trình chính trong khu vực trung tâm của Văn Miếu, nơi thờ Khổng Tử và Tứ Phối (bốn học trò xuất sắc của Khổng Tử). Điện được xây dựng uy nghi, trang trọng. Nhà Thái Học, được xây dựng lại năm 1999 trên nền Quốc Tử Giám xưa, là nơi trưng bày hiện vật và tư liệu về lịch sử Văn Miếu Quốc Tử Giám và nền giáo dục Việt Nam. Xưa, Điện Đại Thành là trung tâm của Văn Miếu, nơi thể hiện sự tôn kính đối với Khổng Tử, bậc thánh hiền của Nho giáo. Nhà Thái Học là trường đại học cao cấp nhất thời bấy giờ, nơi đào tạo nhân tài cho đất nước. Ngày nay, Điện Đại Thành vẫn là nơi thờ Khổng Tử, thể hiện lòng tôn kính đạo Nho. Nhà Thái Học được xây dựng lại thành nơi trưng bày, giới thiệu lịch sử Văn Miếu Quốc Tử Giám và nền giáo dục Việt Nam, mang tính giáo dục và tham quan.

Văn hóa xin chữ tại Văn Miếu Quốc Tử Giám

Vào mỗi dịp đầu năm mới, đặc biệt là Tết Nguyên Đán, Văn Miếu Quốc Tử Giám trở nên nhộn nhịp với người dân từ khắp nơi đổ về không chỉ để tham quan mà còn để xin chữ thư pháp. Tục xin chữ có nguồn gốc từ Nho giáo và truyền thống trọng chữ nghĩa của người Việt, với Văn Miếu Quốc Tử Giám là địa điểm lý tưởng để tìm đến. Xưa kia, việc xin chữ thường diễn ra trong giới sĩ tử với mong ước thành công trong học hành, thi cử, những chữ được xin mang ý nghĩa về đạo đức, trí tuệ, sự thành đạt. Ngày nay, ý nghĩa đã mở rộng hơn, không chỉ cầu mong học hành mà còn về an khang, thịnh vượng, sức khỏe, hạnh phúc, công việc thuận lợi, tài lộc, với những chữ như "Phúc", "Lộc", "Thọ", "An", "Khang", "Vạn Sự Như Ý"... 

Khu vực xin chữ thường ở sân trước Điện Đại Thành hoặc quanh Hồ Văn, đặc biệt là vào dịp Hội chữ Xuân. Người cho chữ là các thầy đồ, nhà thư pháp, viết chữ trên giấy đỏ hoặc vàng, giấy trục hoặc giấy vuông, với giá tùy thuộc vào kích thước, loại giấy và danh tiếng người viết. Khi xin chữ, người xin thường có tâm niệm thành kính và treo chữ ở nơi trang trọng trong nhà. Văn hóa xin chữ thể hiện sự tôn trọng tri thức, khuyến khích tinh thần học tập, góp phần gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống và cầu mong may mắn.

Lưu ý khi đi tham quan tại Văn Miếu Quốc Tử Giám

• Giữ trật tự và tôn trọng không gian linh thiêng: Văn Miếu Quốc Tử Giám là di tích văn hóa quan trọng, nơi thờ các bậc hiền thánh và là biểu tượng của nền giáo dục Việt Nam. Vì vậy, khi tham quan, du khách cần giữ gìn không gian yên tĩnh và tôn nghiêm. Tránh làm ồn ào, nói chuyện lớn tiếng hay có hành vi không phù hợp với không gian linh thiêng. Điều này giúp không chỉ bạn mà còn những du khách khác có thể trải nghiệm một cách trọn vẹn.

• Trang phục lịch sự, phù hợp: Văn Miếu Quốc Tử Giám là một địa điểm lịch sử và văn hóa, do đó, du khách nên mặc trang phục lịch sự khi đến tham quan. Tránh mặc quần áo quá hở hang hay không phù hợp, nhất là khi tham gia các hoạt động tôn thờ hay xin chữ tại đây. Những bộ trang phục kín đáo, trang nhã sẽ giúp bạn có được sự tôn trọng từ người khác và làm cho chuyến tham quan của mình trở nên nghiêm túc hơn.

• Chuẩn bị kiến thức về lịch sử và văn hóa: Để chuyến tham quan thêm phần ý nghĩa, du khách nên tìm hiểu trước về lịch sử và ý nghĩa của các công trình trong Văn Miếu Quốc Tử Giám. Việc hiểu rõ về các địa điểm như Khuê Văn Các, Vườn bia tiến sĩ hay Đại Trung Môn sẽ giúp bạn cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị của khu di tích này.

Văn Miếu Quốc Tử Giám không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là biểu tượng của tinh thần hiếu học, tôn sư trọng đạo của người Việt. Hy vọng với những thông tin chi tiết trong bài viết trên, New Tour đã giúp bạn có thêm kiến thức và tự tin hơn khi khám phá di tích lịch sử – văn hóa đặc biệt này. Để có một chuyến tham quan Văn Miếu Quốc Tử Giám trọn vẹn và thuận tiện nhất, hãy liên hệ ngay với New Tour để được tư vấn và đặt tour du lịch Hà Nội với lịch trình hấp dẫn và giá cả ưu đãi nhất nhé!

Tham khảo thêm:

• Nhà tù Hỏa Lò: Khám phá di tích lịch sử nổi tiếng Hà Nội
• Khám phá Nhà hát múa rối Thăng Long - Nét đẹp nghệ thuật truyền thống Việt
• Viếng Lăng Bác: Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z